Tags: , , , ,

De docent en het eigenaarschap van de leerling

Eigenaarschap van leren is de mate waarin de leerling verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen leerproces. Wat kan een docent doen om die actieve betrokkenheid te stimuleren?

Baas in eigen schoolbank

Motivatie, betrokkenheid, zelfsturing en metacognitieve vaardigheden zijn de parameters van het eigenaarschap van de leerling. De docent kan putten uit zijn eigen gedragsrepertoire om de leerling hierin te sturen. Denk aan didactische strategieën die zijn gericht op het gevoel van autonomie, betrokkenheid en competentie. Ook het aanleren van effectieve leerstrategieën en het geven van ondersteunende feedback zijn voorbeelden van effectief docentgedrag. Bovendien kunnen docenten de leeromgeving verrijken met bijvoorbeeld goed toegankelijke informatiebronnen, internet en andere (digitale) hulpmiddelen.

Eigenaarschap: een complex begrip

Eigenaarschap van leren is een complex begrip. Het is nauw verweven met een aantal andere begrippen zoals learner agency, motivatie, betrokkenheid, zelfsturing en metacognitieve vaardigheden. Vroeger hadden leerlingen de rol hadden van passieve ontvangers. Vandaag de dag hebben zij een veel autonomere rol. Learner agency betekent dat leerlingen actief de omstandigheden van hun eigen leerproces mede bepalen.

De leerling moet er dan wel van overtuigd zijn dat zijn eigen gedrag ertoe doet tijdens het leren. Wanneer een docent in een les uitleg geeft, kunnen leerlingen besluiten om wel of niet op te letten. Ze kunnen de leertaak leuk vinden of er tegenop zien. Agency houdt dan in dat leerlingen niet alleen reageren op de leeractiviteit, maar dat ze deze zelf ook kunnen beïnvloeden en veranderen. Het gaat om een actieve betrokkenheid vanuit de leerling zelf.

Betrek ze in het proces

Motivatie en betrokkenheid van de leerling kunnen als startpunt van het eigenaarschap van het eigen leren worden gezien. De motivatie van mensen kan variëren in de mate van motivatie (weinig of veel motivatie) en in het type motivatie, zoals intrinsieke en extrinsieke motivatie. Intrinsieke motivatie komt uit de persoon zelf (leren omdat iemand het zelf interessant vindt), extrinsieke motivatie komt van buitenaf (leren om het cijfer of voor de leraar). Intrinsieke motivatie zet meer aan tot leren.

Zelfsturing en metacognitie

Vanuit hun motivatie en hun betrokkenheid vormt de leerling een aantal leerdoelen, zogenaamde doeloriëntatie. Zo ontstaat de drive om vanuit de huidige naar de gewenste situatie te komen. Het proces van zelfsturing of zelfregulering. Zelfregulerende leerlingen zetten doelbewust bepaalde leerstrategieën in om hun leren te vergemakkelijken en hun leerprestaties te verbeteren. Ze beschikken over verschillende leerstrategieën die zij flexibel kunnen inzetten.

Het stellen van leerdoelen en zelfsturing doet leerlingen inzien dat zij de controle kunnen nemen over hun eigen leerproces. Dit inzicht vergroot het zelfvertrouwen en het vertrouwen in eigen kunnen om een taak te kunnen uitvoeren (self-efficiacy). Hoe groter de self-efficacy van leerlingen, hoe groter hun betrokkenheid bij het leerproces en hoe groter hun doorzettingsvermogen als het tegenzit.

Leerlingen gebruiken metacognitieve vaardigheden en het vermogen om zichzelf te monitoren. Dit helpt hun om vast te stellen hoe zij hun leerdoelen succesvol kunnen bereiken. Metacognitie is het denken over het eigen denken of het eigen leren. Metacognitie gaat over zelfreflectie met betrekking tot het eigen leren en over de regulering van de cognitieve processen door bijvoorbeeld leerstrategieën te gebruiken.

Effectief gedrag van docenten

Om het eigenaarschap van leerlingen te versterken, kunnen docenten zich richten op alle genoemde factoren, bij voorkeur in samenhang. Didactische strategieën helpen de docent. Ze vergroten het gevoel van autonomie, betrokkenheid en competentie van de leerling. Hoe je dat kunt doen, is onder andere in een eerdere vraag aan de Kennisrotonde terug te vinden: Met welke didactische strategieën kunnen docenten de motivatie en leergierigheid bij mbo-studenten positief beïnvloeden?

Verder kunnen leraren het ontwikkelen van leerstrategieën bevorderen door middel van hints, modeling en procesgerichte feedback. Zie ook het antwoord op een vraag hierover aan de Kennisrotonde: Welk leerkrachtgedrag bevordert zelfgestuurd leren bij leerlingen?

Feedback helpt eigenaarschap, motivatie en leerresultaten

Mits goed gegeven, met name taakgerichte feedback met uitleg waarom iets goed of fout is, blijkt effectief. Digitale hulpmiddelen kunnen daarbij ondersteunen. Zie ook het antwoord op een vraag hierover aan de Kennisrotonde: Kan het geven van feedback de motivatie en leerresultaten van studenten positief beïnvloeden en wat is effectieve feedback?

Een stimulerende leeromgeving kan kinderen helpen om zelfgestuurd te gaan leren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan aanwezige informatiebronnen en internet. Zie ook het antwoord van de Kennisrotonde op de vraag: Wat is de invloed van ouderbetrokkenheid op het zelfgestuurde leerproces van leerlingen die werken met kindportfolio’s?

Ook werken met (e-)portfolio’s heeft positieve effecten en op de leerlingen en stimuleren hen in hun zelfsturing. Zie ook het antwoord van de Kennisrotonde op de vraag: Dragen e-portfolio’s in het basisonderwijs bij aan meer leerwinst, metacognitie en zelfsturing?

Dit artikel is ontleend aan het werk van van kennismakelaars Anke Klein Hulse en Niek van den Berg van de NRO:

Oeps! We konden je formulier niet vinden.

Tags: , , , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Documenten

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Onderwijs Innovatie Festival Banner Homepage (5)

Onderwijs Innovatie Festival 2024

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen