Tags: , , ,

Gedeeld leiderschap begint bij het weg te geven

Veel uitdagingen in het onderwijs lenen zich bij uitstek voor een gedeeld leiderschapsbenadering. Stel de inhoud centraal en spreek het hele team aan op hun verantwoordelijkheid om mee te denken en te doen.

Leiderschap in het onderwijs moet meer fluïde

Ook in het onderwijs is leiderschap een belangrijk thema. Bij leiderschap wordt vaak gedacht aan een formele rol of iets dat hoort bij een bepaald individu. De vraag is of dat wel klopt. Ongeacht of je een formele positie hebt of niet, durf jij leiderschap op je te nemen én te delen?

Vaak denkt men bij leiderschap aan het uitoefenen van invloed vanuit een formele positie. Leiderschap kan echter veel meer zijn dan een dergelijk eenrichtingsverkeer. Volgens Pearce en Conger (2003) is dan ook all leadership, shared leadership. Het is in de onderwijswereld niet nieuw dat leiderschap wordt gedeeld. Gedeeld leiderschap is essentieel daar waar flexibiliteit en aanpassing onontkoombaar zijn.

Gedeeld leiderschap gaat om samenwerken

Gedeeld leiderschap gaat om het motiveren en leiden van elkaar, ongeacht formele posities. Op deze manier worden de leiderschapskwaliteiten en expertise van elke onderwijsprofessional volledig benut. Haal het beste uit je team. Hieronder volgen twee noden en twee voorwaarden om gedeeld leiderschap te bewerkstelligen.

Responsief handelen en denken vergt gedeeld leiderschap

Maatschappelijke ontwikkelingen vragen om responsiviteit vanuit de onderwijswereld. Denk aan het ontwerpen van flexibeler onderwijs, herijking van leerdoelen of structurele inzet van digitale tools. Responsiviteit is vooral  gevraagd in onvoorspelbare situaties met een gebrek aan klaarliggende oplossingen. In zo’n beginsituatie is het juist van toegevoegde waarde om uit te gaan van gedeelde expertise. Om ieders invloed te laten gelden en samen op te kunnen trekken in het onbekende domein. De twee kenmerken vragen dus juist om een open houding van het hele team. Niet om een strak keurslijf van ouderwets leiderschap.

Neem de recente overgang van klassiek onderwijs in de fysieke ruimte, via volledig digitaal, naar blended learning-onderwijs. De inspanning en invloed van één individu binnen een team had hier duidelijk niet volstaan. Om tot effectieve oplossingen te komen is de denk- en doekracht van meerdere onderwijsprofessionals hard nodig. Onzekere situaties, nieuwe vraagstukken en een onvoorspelbare uitkomst. Door gebruik te maken van elkaars kwaliteiten en expertises, door die te delen en te integreren, komt men tot nieuwe en meer volledige antwoorden.

Gedeeld leiderschap draagt bij aan het werkplezier

De natuurlijke behoefte om ons werk richting en houvast te geven, leidt wel eens onbedoeld tot een complexiteit die niet langer ondersteunend is voor het werk zelf. Als de hiërarchie vooral in weg staat. Maken we de inhoud aan de gesprekstafel belangrijker dan de posities van waaruit gedebiteerd wordt, dan voorkomen we nodeloze impasses en energieverspilling. Gedeeld leiderschap bestaat uit interactieve en dynamische beïnvloedingsprocessen tussen alle aanwezigen. Te ervaren dat je invloed hebt en gewaardeerd wordt, heeft een positieve invloed op het gevoel van eigenwaarde. Jouw unieke aandeel wordt serieus genomen. Daarmee voorziet het groepsproces dan in een basisbehoefte van de mens.

Veiligheid en gelijkwaardigheid zijn onontbeerlijk

Het nemen en delen van leiderschap vraagt om lef en geduld. Hierbij is vertrouwen in jezelf en in anderen van belang. In hiërarchische organisaties is het soms lastig om dit los te laten. Het kan lastig zijn om voorbij statusverschillen te kijken en verantwoordelijkheid te nemen en te delen. Collega’s zijn geen concurrenten van elkaar, maar samenwerkingspartners. De inhoud van het werk staat centraal.

Een cultuur van gelijkwaardigheid en veiligheid kan gecreëerd worden door:

  • Onderling feedback en feedforward te geven.
  • Gesprekken goed te leiden waarbij stillere collega´s ook aan het woord komen.
  • De tijd te nemen voor reflectie.
  • Doelen bij/te stellen.
  • Het vieren van tussentijdse successen.

Kaders zijn cruciaal bij gedeeld leiderschap

Het nemen en delen van leiderschap is essentieel om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Door gezamenlijk het doel te bepalen en ook de weg ernaar toe door te nemen betrek je iedereen in het proces. Spreek onderlinge verwachtingen regelmatig uit. Dit helpt bij het kiezen van passend leiderschapsgedrag. Het geeft tegelijkertijd structuur aan het proces. Waar zet je op in? Verduurzaming van een manier van werken of juist op vernieuwing? Het antwoord op dergelijke vragen, bepaald mede je strategie.

Initiatief ligt bij het hogere management

Een gezamenlijk uitgewerkt punt op de horizon schept dus duidelijkheid en geeft een aanzet voor structuur. Denk hierbij aan:

  • uitwerking van de te zetten stappen.
  • een haalbare planning.
  • analyse van beschikbare tijd, middelen en regelgeving.
  • beschrijving en verdeling van rollen en taken.
  • het vaststellen van besluitvormingsprocedures.

Dit hoeft niet in beton te worden gegoten. Sterker nog, het is veel zinvoller het steeds bij te sturen met de kennis van dat moment. Verder groeit gedeeld leiderschap pas echt wanneer het hogere management voorbeeldgedrag vertoont en ondersteuning biedt. Zij geven richting aan de processen en zorgen ervoor dat de organisatie haar strategische doelen behaalt.


Bron:

Tags: , , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Onderwijs Innovatie Festival Banner Homepage (5)

Onderwijs Innovatie Festival 2024

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen